آمنیوسنتز یکی از تست های تشخیصی در دوران بارداری برای بانوان بالای ۳۰ سال است که به بررسی سلامت جنین از نظر مشکلات قلبی و ژنتیکی و … می‌پردازد که ناگفته نماند، خطراتی را هم برای مادر و هم جنین به همراه دارد. در این مقاله به شما توضیح می‌دهیم که اگر نتیجه تست آمنیوسنتز منفی یا مثبت بود باید چه اقداماتی انجام دهید.
آمنیوسنتز چیست ؟
آمنیوسنتز یکی از روش های تهاجمی در بارداری برای تشخیص سلامت جنین قبل از تولد می باشد.با کمک روش آمنیوسنتز مقایر کمی از مایع آمنیوتیک که جنین را در طول بارداری احاطه کرده، خارج و بررسی می کنند.با استفاده از این نمونه برداری پزشک متخصص می تواند اختلالات و ناهنجاری های کروموزومی‌ای که منجر به مشکلاتی در کودک می شود را بیش از تولد تشخیص دهد.این شیوه معمولا در سه ماهه دوم بارداری مادر انجام می شود.روش آمنیوسنتز فقط برای مادرانی که سن آنان بالای ۳۵ سال می باشد و یا در زمره بارداری پرخطر هستند، انجام می شود.دقت انجام روش آمنیوسنتز ۹۹.۴ درصد است، و خطرات احتمالی ناشی از آن کمتر از ۱ درصد است.با کمک روش آمنیوسنتز نقایص مادرزادی مانند سندروم داون، سلول داسی شکل، سیستیک فیبروزیس، دیستروفی عضلانی، تی ساکس و بیماری های مشابه را تشخیص داد. و همچنین آمنیوسنتز دقیق ترین راه برای تعیین جنسیت نوزاد نیز به شمار می رود.
کاربردهای روش آمنیوسنتز
- برای آزمایش تعیین هویت جنین نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
- برای تشخیص مشکلات ژنتیکی مانند سندروم دان انجام می شود.
- برای تخلیه مایع آمنیوتیک اضافی از رحم نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
- برای بررسی بلوغ ریه های جنین ( که با خطر سندروم درد تنفسی نوزادی رابطه معکوس دارد)، انجام می شود.
- برای بررسی عفونت یا بیماری های دیگر جنین، و هم چنین برای ارزیابی شدت کم خونی در نوزادانی که دچار ناسازگاری rh هستند، استفاده می شود.
مشکلاتی نظیر شکاف کام، مشکلات قلبی، بعضی ازعقب ماندگی های ذهنی، لب شکری توسط آمنیوسنتز قابل شناسایی نیست.
عوارض آمنیوسنتز
خطرات آمنیوسنتز شامل موارد زیر می باشد:
- عفونت
- دل درد
- دیسترس تنفسی
- ناهنجاری جسمی
- نشت مایع آمنیوتیک
- خونریزی
- زایمان زودرس
- ترشحات واژینال بدبو
- در موارد بسیار نادر باعث سقط جنین می شود
مزایای آمنیوسنتز
آمنیوسنتز یک روش بسیار مفید اما تقریبا پرخطر می باشد، که به تشخیص مشکلات کروموزومی و ناهنجاری هایی که ممکن است، جنین داشته باشد کمک بزرگی می کند.
اقدامات لازم قبل از انجام آمنیوسنتز
- کسب رضایت همسر
- گروه خونی خانم باردار مشخص باشد.
- داشتن یک همراه در روز نمونه برداری
- حتما با مثانه پر و بعد از صرف صبحانه مراجعه شود.
- حساسیت دارویی و همینطور حساسیت به ماده بی حسی به پزشک متخصص اطلاع داده شود.
- یک هفته قبل از آزمایش از مصرف داروهایی مانند آسپرین، هپارین و وارفارین خودداری شود.
نحوه انجام آمنیوسنتز
در ابتدا توسط سونوگرافی موقعیت جنین بررسی می شود و هم چنین وضعیت رحم و مایع آمنیون برای تعیین نوع سوزن مورد استفاده با روش فراصوت بررسی خواهد شد. سپس پزشک متخصص محل ورود سرنگ را ضدعفونی و بی حس کرده، و یک سوزن بلند و نازک را از طریق دیواره شکم وارد کیسه آب می کند، در همین حین با استفاده از سونوگرافی فرایند را هم زیر نظر می گیرد و مقدار کمی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین را با استفاده از سرنگ خارج می کند. این روش معمولا بین هفته های ۱۵ تا ۱۸ بارداری انجام می شود.
مراقبت های بعد از انجام آمنیوسنتز
بعد از انجام آمنیوسنتز حتما استراحت کنید.از انجام ورزش و فعالیت های سنگین و هم چنین رابطه جنسی به مدت یک هفته خودداری کنید. ۵ الی ۷ روز بعد از عمل، از مسافرت های طولانی پرهیز کنید. از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. از وان و استخر به هیچ عنوان استفاده نکنید، مایعات فراوان مانند آب، شیر، دوغ بدون گاز، آبمیوه های طبیعی، چای کمرنگ و … استفاده کنید. برای تسکین درد نیز مادر می تواند با تجویز پزشک مورد نظر دارو مصرف کند. در صورت داشتن تب، خونریزی، درد شکمی، نشت مایع و قرمزی یا تورم محل سوزن باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
تفسیر جواب آمنیوسنتز در دوران بارداری
آزمایشگاه طی مدت یک یا دو هفته، نمونه مایع را بررسی و میزان آلفا فیتوپروتئین موجود درآن را اندازه گیری می کند. و هم چنین تعدادی از سلول های زنده جنین را از مایع دریافت و شروع به تکثیر آن ها در یک یا دو هفته خواهد کرد. و سپس برای یافتن ناهنجاری ها یا نقص های مشخص این سلول ها رو مورد بررسی قرار می دهد. در آزمایش آمنیوسنتزی که برای بررسی شرایط ژنتیکی جنین انجام شده، وضعیت کروموزوم ها(تعداد، جابه جایی و ….) گزارش می شود. در نتیجه ای که زودتر آماده می شود فقط وضعیت چهار کروموزوم (۱۳، ۱۸ ،۲۱) و کروموزوم های جنسی گزارش می شود. و در نتیجه ای که دیرتر آماده می شود وضعیت همه ی کروموزوم ها گزارش خواهد شد.قدرت تشخیص این آزمایش از تمامی آزمایش های تشخیص سلامت جنین بالا تر است.
