دوران بارداری میتواند یکی از زیباترین تجربیات هر مادری باشد. در صد بسیاری از بانوان باردار، این دوران را بدون مشکل خاصی طی میکنند اما گاهی، بعضی از بانوان با مشکلاتی مواجه میشوند که سلامت جنین یا خودشان به خطر میافتد که در صورت تجربه این موارد، میگویند در به بارداری پرخطر دچار شده است. اگر مراقبتهای لازم برای این افراد صورت نگیرد، میتواند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس (پیش از سی و هفت هفته) یا از دست رفتن جان مادر شود. در صورتی که پزشک برای شما بارداری پرخطر را تشخیص داد پیش از آنکه دچار اضطراب و استرس شوید ابتدا تمام شرایطی که منجر به قرار گرفتن شما در گروه بارداری پرخطر شده است را از پزشک خود سوال نمائید و سپس طبق دستورالعملهایی که به شما ارائه میشود پیش بروید.
در اغلب موارد افرادی که در گروه بارداری پرخطر قرار دارند بدون اینکه مشکلی برای آنها یا نوزادشان پیش آید، میتوانند نوزادی سالم به دنیا آورند. ناگفته نماند همانطور که متوجه شدید، بارداری پرخطر از اهمیت زیادی برخوردار است و باید مورد توجه پزشک قرار گیرد، به همین دلیل توصیه میشود که حتما به بهترین متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید تا مراقبت ها و اقدامات لازم را فورا بدون هیچ مشکلی پیش بگیرد.
عوامل موثر در پیدایش بارداری های پرخطر
برخی از بیماریها یا شرایط پزشکی مادر که ممکن است، منجر به بارداری پرخطر شود را در ادامه ذکر میکنیم.
- جفت آکرتا
- اختلالات تشنج
- پره اکلامپسی
- سن کمتر از ۱۷ سال
- سن بالای ۳۵ سال مادر
- بیماریهای قلبی خانم باردار
- سبک و عادات زندگی نادرست
- بیماریهای عفونی مانند اچ آی وی
- مشکلات وزن مانند چاقی بیش از حد
- خانم های باردار مبتلا به بیماری خود ایمنی
سایر عوامل موثر بر بارداری پرخطر
- بیماریهای مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا
- بیماری های روحی و روانی مانند افسردگی شدید
- سقط در گذشته یا سابقه تولد نوزاد نارس در بارداریهای قبلی
تاثیر سبک زندگی ناسالم بر بارداری های پرخطر
سبک زندگی ناسالم نیز میتواند منجر به ایجاد شرایطی برای بارداری پرخطر شود، برخی از این موارد عبارتند از:
- مصرف بیش از حد الکل
- مصرف مواد مخدر
- سیگار کشیدن (میتواند منجر به تولد نوزاد کم وزن شود.)
شرایط جنین در بارداری های پرخطر
شرایط پزشکی جنین که در گروه بارداریهای پرخطر قرار میگیرد:
- اختلالات رشد جنین
- ناهنجاریهای کروموزومی
- دوقلو یا چند قلو بودن بارداری
- اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون
علائم بارداری پرخطر
اگر در گروه بارداری پرخطر قرار دارید، در صورت بروز هر کدام از علائم زیر باید هر چه سریعتر به بهترین متخصص زنان مراجعه نمائید:
- سرگیجه
- تب و لرز
- سردردهای شدید
- کاهش حرکات جنین
- اختلال بینایی مانند تاری دید
- استفراغ و حالت تهوع مداوم
- احساس درد یا گرفتگی در زیر شکم
- دردر یا احساس سوزش هنگام ادرار
- خونریزی واژینال یا ترشحات آبکی از واژن
- تورم و التهاب ناگهانی مانند تورم در دست، صورت یا پاها
آیا میتوان از ایجاد بارداری های پرخطر جلوگیری کرد؟
موارد ذکر شده در پیشگیری از بارداری پر خطر و کاهش عوارض این دوره تا حدودی تاثیرگذار است.
- رژیم غذایی سالم
- انجام حرکات ورزشی سالم
- دوری از استرس و فشارهای روانی
- حذف الکل، سیگار و مواد مخدر
- چکاپ منظم توسط پزشک متخصص زنان و زایمان و متخصص جنین شناسی
- اگر بالای ۳۵ سال دارید پیش از اینکه برای بارداری اقدام کنید ابتدا با پزشک خود مشورت نمائید، مصرف برخی داروها یا انجام آزمایشهای خاص ممکن است به شما پیشنهاد شود.
- اگر تصمیم به بارداری دارید مصرف برخی داروها را باید قطع کنید بنابراین اگر دچار بیماری مزمنی هستید که به صورت مداوم باید دارو مصرف نمائید لازم است تا به پزشک خود اطلاع دهید تا این داورها را تعویض و در صورت امکان قطع نماید، مصرف بسیاری از داورها، مخصوصا در سه ماهه اول بارداری، میتواند منجر به سقط جنین یا ایجاد بیماریها و اختلالات ژنتیکی شدید در نوزاد شود.
چه آزمایش هایی برای تشخیص بارداری پرخطر کاربرد دارد؟
- آمنتیوسنتز ژنتیکی: زمانی که جنین ۱۴ تا ۱۸ هفته است نمونهای از مایع آمنیوتیک تهیه میشود و جهت بررسی ناهنجاریهای کروموزومی و اختلال در تشکیل لوله عصبی به آزمایشگاه فرستاده میشود.
- تست غربالگری سه گانه: بین هفته ۱۵ تا ۲۱ بارداری سطح آلفا فتودروتئین در خون مادر جهت ارزیابی ناهنجاریهای جنین انجام میشود.
- معاینات و بررسیهای منظم: معاینات روتین جهت ارزیابی سلامت جنین در بارداریهای پرخطر نسبت به سایر بارداریهای بیشتر میباشد، خانمهایی که بارداری پر خطر دارند باید هر دو هفته به صورت منظم تحت معاینه قرار بگیرند تا هرگونه شرایط بحرانی در آنها خیلی سریع تشخیص داده شود.
- سونوگرافیهای تشخیصی: جهت ارزیابی رشد جنین و انواع ناهنجاریها به صورت مستمر باید انجام شود.
- نمونهگیری خون ناف از طریق پوست: نمونهی خون جنین که از بند ناف تهیه میشود جهت بررسی بیماریهای خونی جنین یا سایر بیماریهای ژنتیکی میتواند مفید باشد.
- اکوگاردیوگرافی قلب جنین: جهت بررسی ساختار و عملکرد قلب جنین
مراقبت های لازم در بارداری های پرخطر
بارداری پرخطر میتواند در اولین یا چندمین بارداری شما اتفاق بیفتد اما لازم است این نکته را بدانید که بارداری پرخطر لزوماً به معنی به خطر افتادن جان شما یا جنین نیست، در برخی موارد با رعایت نکات بسیار ساده میتوانید این دوره را به راحتی پشت سر بگذارید. خانمهایی که در معرض بارداری پرخطر قرار دارند باید مراقبتهایی را پیش از بارداری و در طی بارداری داشته باشند که برخی از آنها شامل این موارد است:
- مشاوره ژنتیک پیش از بارداری
- تحت مراقبت کامل بودن از زمان شروع بارداری
- انجام تست های تشخیصی و غربالگری به صورت منظم
- برنامهریزی جهت زایمان زودرس در یک مرکز جراحی مجهز که بخش مراقبتهای ویژه مخصوص نوزادان را نیز داشته باشد.
