مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی اختلالی است که در دوران بارداری و یا پس از آن رخ داده و موجب افزایش فشار خون شده و یا علائم بسیار دیگری را به وجود می‌آورد. این مشکل معمولا خانم ها را از همان ابتدای بارداری با نگرانی و اضطراب رو به رو می‌کند. اما آیا مسمومیت بارداری قابل پیشگیری است؟ مسمومیت در زمان حاملگی چه خطراتی برای جنین و مادر دارد؟ در این مقاله به بررسی کلی در این رابطه می‌پردازیم.
علائم مسمومیت بارداری چیست؟
گاهی اوقات ممکن است این اختلال هیچ گونه علامت و عوارضی همراه نداشته باشد و تنها در چکاپ‌های معمول دوران بارداری، پزشک بتواند آن را تشخیص دهد اما برخی از علائم رایج آن عبارتند از:
تنگی نفس
- سردرد مداوم
- وجود پروتئین در ادرار
- پایین بودن سطح پلاکت
- مشکلات کلیوی
- مشکلات کبدی
- افزایش ناگهانی وزن
- حالت تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه بالای شکم
- تغییر در بینایی مانند تاری در دید
- تورم و التهای غیر عادی در دست‌ها و صورت
مسمومیت بارداری معمولاً پس از هفته‌ی بیستم بارداری اتفاق می‌افتد اما در مواردی نیز ممکن است زودتر از این دوره و یا حتی گاهی پس از زایمان آغاز شود.
علائمی مسمومیت بارداری در معاینات پزشکی
- وجود پروتئین در ادرار
- بالا بودن فشار خون (بالاتر از ۱۴۰ روی ۹۰ میلی‌متر جیوه)
- آنزیم‌های غیرمعمول کبدی و سطح پایین پلاکت در آزمایش خون
جهت تشخیص دقیق‌تر یک سونوگرافی جهت بررسی سطح مایعات و سلامت جنین نیز تجویز می‌شود.
دلایل ایجاد مسمومیت بارداری
با اینکه هنوز علت دقیق این اختلال مشخص نمی‌باشد اما به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی، مشکلات عروق خونی و اختلالات خود ایمنی در ایجاد این اختلال نقش عمده داشته باشند. برخی از عواملی که در ایجاد مسمومیت بارداری شناخته شده هستند و ریسک ابتلا به آن را بالا می‌برند، عبارتند از:
- چاقی بیش از اندازه
- سن مادر بالای ۴۰ سال
- بارداری به روش لقاح مصنوعی
- سابقه‌ی پره‌اکلامپسی در بارداری‌های قبلی
- بارداری دو قلویی، بارداری چند قلویی
- ابتلاء بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های کلیوی، بیماری سلول‌های داسی شکل، لوپوس و یا سایر اختلالات خودایمنی
عوارض مسمومیت بارداری
این اختلال می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی را برای شما ایجاد نماید که تهدید کننده جان مادر و یا جنین باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
- اختلال در خونریزی به دلیل پایین بودن سطح پلاکت
- جدا شدن جفت از دیواره رحم
- آسیب به کبد
- نارسایی کلیه
- ادم ریه
- تشنج
در صورتی که جهت برطرف کردن علائم مسمومیت بارداری نوزاد زودتر از موعد به دنیا بیاید ممکن است دچار عوارضی مربوط به نوزاد نارس شود.
آیا می‌توان از مسمومیت بارداری پیشگیری کرد؟
درواقع تاکنون هیچ درمانی جهت پیشگیری از مسمومیت بارداری وجود نداشته است. بر اساس برخی تحقیقات مصرف آسپرین با دوز پایین پس از ۳ ماهه‌ی اول بارداری موجب کاهش خطر ابتلا به مسمومیت بارداری می‌شود اما تحقیقات بیشتری در این زمینه باید انجام شود.
با اینکه هیچ راه شناخته شده‌ای جهت پیشگیری جهت این اختلال وجود ندارد اما با ویزیت‌های منظم و دوره‌ای پس از شروع بارداری می‌توان مسمومیت بارداری را زودتر شناسایی نمود تا از ایجاد عوارض بعد از آن جلوگیری شود.
درمان مسمومیت بارداری چگونه است؟
درمان مناسب جهت اتمام مسمومیت بارداری، خاتمه بارداری می‌باشد، بنابراین اگر جنین شما ۳۷ دارد و نارس محسوب نمی‌شود، بهترین متخصص پریناتولوژی ممکن است پیشنهاد زایمان سزارین یا زایمان القایی جهت تولد پیش از موعد نوزاد را بدهد.
در صورتی که سن بارداری کمتر از ۳۷ باشد مواردی مانند سلامت مادر و جنین، زمان شروع علائم، شدت علائم و سایر عوامل باید مورد بررسی قرار بگیرد تا پزشک بتواند نسبت به خاتمه‌ی بارداری تصمیم بگیرد.
در اکثر موارد پس از تولد نوزاد و خارج شدن جفت تمام علائم مربوط به مسمومیت بارداری برطرف خواهد شد.
- در مواردی که امکان زایمان زودرس وجود ندارد پزشک از داروهایی جهت کاهش فشار خون و همچنین داروهایی جهت جلوگیری از تشنج که ممکن است به دلیل مسمومیت بارداری رخ دهد استفاده می‌نماید.
- گاهی اوقات جهت بررسی و نظارت تمام وقت بر مادر و وضعیت سلامت جنین، تزریق داروهای وریدی جهت کاهش فشار خون و یا تزریق استروئید جهت رشد سریع‌تر ریه‌ها کودک لازم است که چند روز و گاهی اوقات تا زمان به دنیا آمدن نوزاد در بیمارستان بستری باشید.
- کنترل سایر عوارض مسمومیت بارداری با توجه به شدت علائم صورت می‌گیرد. برخی از این علائم عبارتند از تغییر ضربان قلب جنین، درد در ناحیه شکم، تشنج، اختلال در عملکرد کلیه و کبد و یا احتباس مایع در ریه. در صورت وجود این علائم اقدامات فوری باید انجام شود.
درمان‌های مسمومیت بارداری بعد از زایمان
به طور کلی ۴۸ ساعت پس از زایمان تمام علائم مربوط به مسمومیت بارداری برطرف خواهد شد، این فاصله ممکن است تا ۶ هفته نیز طولانی شود.
بنابراین در صورتی که دچار مسمومیت زایمان بوده‌اید پس از زایمان باید به طور منظم تحت کنترل پزشک باشید تا تمام علائم برطرف شوند. در صورتی که حتی در طی دوران بارداری هیچ گونه مشکلی نداشته‌اید لازم است تا پس از بارداری تحت کنترل باشید.
